ကြာညို့လား၊ ပဲငံပြာရည်လား ဘယ်နာမည်က အမှန်လဲ (ရန်ကုန်နဲ့ အညာသားတွေ တိုင်ပတ်တဲ့ နာမည် ၂ ခု)
အဘယ်ကြောင့် “ကြာညို့” ဟု ခေါ်ရသနည်း
အောက်ပြည်အောက်ရွာ ရန်ကုန်လိုဒေသမျိုးမှာ “ပဲငံပြာရည်” (အနောက်ရည်) လို့ခေါ်တဲ့ ပစ္စည်းလေးကို ကျွန်တော်တို့ မြင်းခြံမှာ “ကြာညို့” လို့ ခေါ်ကြပါတယ်။ တကယ်တော့ မြင်းခြံမှာတင် “ကြာညို့” လို့ ခေါ်တာတော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ အညာနဲ့ မြန်မာပြည်အထက်ပိုင်းဒေသတွေက အဲဒီလိုပဲ ခေါ်တာပါ။ ဘာလို့ “ကြာညို့” လို့ ခေါ်ရသလဲ။
ကြာတော့ကြာခဲ့ပါပီ။ ကျွန်တော်ရန်ကုန်ရောက်စတုန်းကပေါ့။ တရက်မှာ တိုက်ခန်းအတူနေ ရန်ကုန်က သူငယ်ချင်းက စျေးဝယ်သွားမလို့ ပြင်နေတာနဲ့ ကျွန်တော်လည်း ထမင်းကြော်ရင် ထည့်ကြော်ဖို့ “ကြာညို့” မရှိတာနဲ့ မှာလိုက်တယ်။
“သားကြီး… ငါ့အတွက် ကြာညို့ တစ်ပုလင်းလောက်ဝယ်ခဲ့ပေးဦးကွာ” ပေါ့။ ဒါနဲ့သူက ” ဘာတုန်းဟ ကြာညို့က?” ဆိုပီး ပြန်မေးတယ်။ ကျွန်တော်လည်း ” ဟိုဟာကွာ ထမင်းကြော်ရင် ထည့်ကြော်တဲ့ဟာ။ အရောင်က မည်းညစ်ညစ်နဲ့လေ။ ခပ်ပျစ်ပျစ်လေး” ဆိုတော့ သူက ” ဪ ပဲငံပြာရည်ပြောတာလား” တဲ့။
ကျွန်တော်လည်း “မသိဘူးကွာ။ ထမင်းကြော်ထဲ ထည့်ဖို့ကွာ။ မင်းပြောတဲ့ဟာ ဟုတ်မယ်ထင်တာပဲ။ မင်းပြောတဲ့ဟာသာ ဝယ်ခဲ့ကွာ။ ထမင်းကြော်ထဲထည့်လို့ရရင် ရပြီ” လို့သာ ပြန်ပြောလိုက်တော့တယ်။
တော်တော်ကြာတော့ သူလည်း စျေးကပြန်လာတယ်။ ကျွန်တော်မှာလိုက်တဲ့ပစ္စည်းအတွက် သူဝယ်လာတဲ့ဟာကို ပြတယ်။ “ဒါလား” တဲ့။ ကျွန်တော်လည်း “ဟုတ်ကြောင်း” ပြောတော့ သူက
“ဒါက ပဲငံပြာရည်လို့ ခေါ်တယ်ကွ။ သူက ငံပြာရည်အရောင်မို့။ဒါပေမယ့် ပဲနဲ့ချက်တာမို့ “ပဲငံပြာရည်” လို့ခေါ်တာကွ။ အပျစ်(အနောက်)ရှိတယ်။အကျဲရှိတယ်။ မင်းက အဲ့ဒါကို ဘာလို့ ကြာညို့ လို့ခေါ်တာလဲ” မေးတယ်။
ဟုတ်တယ်။ သူဝယ်လာတဲ့ ပုလင်းမှာလည်း “ပဲငံပြာရည်” လို့ပဲ တံဆိပ်တပ် ရေးထားတယ်။ ကျွန်တော်လည်း ဘယ်လို ရှင်းပြရမယ်မှန်းမသိ။ ဘာပြန်ပြောလို့ ပြောရမယ် မသိတော့။
အဲ့ဒါနဲ့ပဲ ကျွန်တော်လည်း “ငါတို့နယ်ဘက်က အဲ့ဒါကို ကြာညို့လို့ ခေါ်ကြတာကွ။ ဘာလို့ အဲ့ဒီလိုခေါ်သလဲတော့ ငါလည်းမသိဘူး” လို့သာ ပြန်ပြောရတယ်။
ဟုတ်တယ်လေ။ အဲ့ဒီတုန်းက ကျွန်တော်က ရာဇဝင်တွေ၊သမိုင်းတွေပဲ သိတာ။ ဘာလို့ကြာညို့ခေါ်သလဲမသိ။မိရိုးဖလာ ကြာညို့ခေါ်နေလို့သာ လိုက်”ညို့” နေရခြင်း ပါပဲ။ ပေါက်ပေါက်ရှာရှာ ကြာပင်ကနေ ဖြစ်လာတာလား တွေးသေးတယ်။ နောက်တော့ လေ့လာလိုက်စားရင်း၊စာတွေဖတ်ရင်းနဲ့မှ သိလာရပါတယ်။
တကယ်တော့ “ကြာညို့” ဆိုတာ တရုတ်လို Jiàngyóu (酱油) (ကျန့်ယို) လို့ခေါ်ပါတယ်။ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ ပဲငံပြာရည် အနောက်/အချို/အပျစ် ပေါ့ ။ တရုတ်အသံထွက်ကို မခေါ်တတ်တဲ့ မြန်မာတွေဟာ ကိုယ်နားလည်သလို၊ ကိုယ်ခေါ်တတ်သလို ခေါ်ဆိုရင်း “ကြာညို့” ဖြစ်လာပါတယ်။
တချို့ကတော့ ပဲငံပြာရည်က သပ်သပ်။ ကြာညို့က ကြာညို့သပ်သပ်။ မတူဘူးလို့ ဆိုကြပါတယ်။ ပဲငံပြာရည်မှာ အနောက်နဲ့အကျဲဆိုပီး နှစ်မျိုးရှိတယ်။ ပဲငံပြာရည် ပြုလုပ်တဲ့အခါမှာ ထန်းလျက်တို့ ကြံသကာတို့ မထည့်ဘဲ ပဲပုတ်၊ ပဲပိစပ်နဲ့ပဲ ပြုလုပ်ထားတာလို့ ဆိုပါတယ်။
မြန်မာအဘိဓာန်ထဲမှာတော့ ပဲငံပြာရည်တို့ ပဲငါးပိတို့ ပြုလုပ်ရာမှာ “ပဲကျပ်ပျဉ်” ဆိုတဲ့ ပဲတစ်မျိုးကို အသုံးပြုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကြာညို့ကတော့ ထန်းလျက်တို့ ကြံသကာတို့ကို နာနတ်ပွင့်ထည့်၊ ဆားထည့်ပီး ကျိုထားတာလို့ ဆိုပါတယ်။ ပဲမထည့်ဘူးပေါ့။
ဒါပေမယ့် မြန်မာအဘိဓာန်ထဲမှာတော့ ကြာညို့ = န [ဒေသ] – (ပဲငံပြာရည် အပျစ်) လို့ပဲ ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။ သဘောကတော့ ကြာညို့နဲ့ ပဲငံပြာရည် အနောက်/အပျစ်ဟာ အတူတူပဲလို့ ဆိုထားတဲ့ သဘောပါပဲ။ ပြုလုပ်ပုံ၊ချက်ပုံခြင်းကွဲပြားပေမယ့် အသုံးပြုရပုံခြင်း တူလို့ တွဲခေါ်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
တစ်ခုပြောစရာ ရှိတာကတော့ ပဲငံပြာရည်မှာတော့ အကျဲရှိပီး သူကကျ အနံ့စူးတယ်။အရသာက ငန်တယ်။အရည်ကျဲတာပေါ့။ တရုတ်ဟင်း အကြော်အလှော်တွေ၊ အရွက်ကြော်တာတွေ၊ ရှမ်းခေါက်ဆွဲလိုဟာမျိုးတွေမှာ ထည့်ပီး သုံးကြတယ်။
ကြာညို့နဲ့ပဲငံပြာရည်ဟာ မတူဘူးပြောပြော။ ကျွန်တော်တို့အညာက လူတွေကတော့ အသုံးပြုရပုံခြင်းတူတူဆိုတော့ “ပဲငံပြာရည်” ကိုလည်း ခေါ်နေကြအတိုင်း “ကြာညို့” လို့ပဲ ခေါ်လိုက်ပါတယ်။ အမှန်လည်း ပဲငံပြာရည်အနောက်ကို တရုတ်လို “ကျန့်ယို” ခေါ်တာဆိုတော့ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် “ကြာညို့” လို့ခေါ်တာ မမှားဘူးပြောရမှာပဲ။
ကြာညို့နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဗဟုသုတအနေနဲ့ တဆက်တည်း ပြောချင်တာက မော်လမြိုင်၊ရေး၊ထားဝယ်၊မြိတ် စတဲ့ ဒေသတွေကတော့ ကြာညို့ကို “ပဲဆီ” လို့ ခေါ်ကြပြန်ပါတယ်။ ပဲနဲ့ချက်ပီး ရတဲ့အဆီမို့ ထင်ပါရဲ့ဗျာ။
ကဲ…ဘာကြောင့် ကြာညို့လို့ခေါ်ရသလဲ အကြောင်းရင်းကို သိသွားပြီဆိုတော့ မြင်းခြံနဲ့မြန်မာပြည်အထက်ပိုင်းကလူတွေ အောက်ပြည်အောက်ရွာကိုများ ရောက်ဖြစ်ခဲ့ရင် ရှင်းပြတတ်သွားတာပေါ့ဗျာ။
