ကမ္ဘာ့အလှဆုံး အက္ခရာတွေထဲမှာ နံပါတ်(၁) အလှဆုံးအဖြစ် ဗိုလ်စွဲခဲ့တဲ့ မြန်မာအက္ခရာ
နိုင်ငံ တနိုင်ငံချင်းစီမှာ ကိုယ့်နိုင်ငံကိုယ်စားပြုတဲ့ နိုင်ငံတော်အလံတခုစီရှိသလိုပဲ အခြေခံ ဘာသာစကားတွေ.. အက္ခရာတွေ..သင်္ကေတတွေလည်း အမျိုးမျိုး ရှိတတ်ကြပါတယ်။ ၈ ရာစုတည်းက ရှင်သန်နေထိုင်ခဲ့တဲ့ Phoenician တွေခေတ်မှာတင်ပဲ အက္ခရာသင်္ကေတတွေ..ဘာသာစကားတွေစတင်ပေါ်ပေါက်လာနေခဲ့ပြီလေ။
အဲ့ဒီနောက်ကနေ အီဂျစ်လူမျိုးတွေရဲ့ ခေတ်ကာလမှာလည်း သင်္ကေတ အက္ခရာတွေနဲ့ ဘာသာစကားတွေ အမျိုးမျိုးကျယ်ပြန့်လာရင်း ဒီနေ့ခေတ်မှာဆို နိုင်ငံတိုင်းက သူ့ ဘာသာစကား..စာပေ အက္ခရာတွေနဲ့ရှိနေပါပြီ။
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၅၀၀ မှာ Latin အက္ခရာက နေရာတိုင်းအနှံ့အပြား တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် သုံးခဲ့တာကြောင့် တခြားဘာသာစကားတွေ မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်ခဲ့ရပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက် ရောမ အင်ပါယာပေါ်လာပြီး အက္ခရာတွေ သင်ကြားမှုပြောင်းလဲလာတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါကလည်း တွက်ချက်ရခက်တာမို့ အဲ့ဒီနောက် အက္ခရာတွေဘာသာစကားတွေအများကြီးပေါ်လာပါတယ်။
အဲ့ဒီထဲမှာမှ ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမှာ အခြေစိုက်တဲ့ မြောက်အမေရိက ဒစ်ဂျစ်ဒယ်မီဒီယာကုမ္ပဏီနဲ့ ခရီးသွားကွန်ယက် ဖြစ်တဲ့ Matador Network က 2020 မှာ တင်ပြတဲ့ ဆောင်းပါးအရ အလှဆုံးလို့သတ်မှတ်ခံရတဲ့ ဘာသာစကား 5 ခု ကတော့…
(၁) Burmese (မြန်မာဘာသာစကား) – ဘယ်ဘက်ကိုကြည့်ကြည့် လုံးလုံးဝိုင်းဝိုင်းလေးနဲ့ ချစ်စရာကောင်းတဲ့အပြင် ခေါက်ချိုးလည်း ညီပြီး နာရီလက်တံတဖက်တည်းကို လှည့်တဲ့ ဘာသာစကားမို့ မြန်မာဘာသာစကားက အလှဆုံးလို့ နာမည်ကြီးပါတယ်။ ဗျည်း ၃၃ လုံးနဲ့ သရ ၈ လုံးရှိပါတယ်။
(၂) Sinhalese (သီရိလင်္ကာစကား) – အကျယ်ပြန့်ဆုံး ဘာသာစကားလို့ လူသိများပါတယ်။ သူ့ဆီမှာ အသေးငယ်ဆုံး စာသားတွေ ခွဲပေးတဲ့ အသံကွဲတောင် အမျိုး ၅၀ လောက်ရှိပါတယ်။ အဲ့ထဲက ၃၈ မျိုးကို ခေတ်မီ စာရေးသားနည်းအတွက် သုံးပါတယ်။ သူ့ဆီမှာလည်း Sanskrit နဲ့ အိန္ဒိယဘက်က မွေးစားထားတဲ့ Pali ဆိုပြီး ၂မျိုးထပ်ကွဲပါတယ်။
(၃) Georgian (ဂျော်ဂျီယာဘာသာစကား) – တူရကီနဲ့ ရုရှားနိုင်ငံကြားမှာရှိပေမယ့် ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံမှာလည်း သူ့ကိုယ်ပိုင် ဘာသာစကားနဲ့သူပါ။ သူ့ ဘာသာစကားရော အက္ခရာရောက ရုရှားဘက်က လွှမ်းမိုးမှုကို ခံခဲ့ရပုံတူပါတယ်။ ဗျည်းအက္ခရာ ၃၈ လုံးရှိပေမယ့် ၅ လုံးကတော့ ခေတ်မမီတော့ဘူးလို့ဆိုပါတယ်။ ရေးဆွဲနည်းကတော့ ဘယ်မှညာသို့ ရေးရတာဖြစ်ပါတယ်။
(၄) Tagalog (ဖိလစ်ပိုင်ဘာသာစကား) – Indo European ဘာသာစကားကနေ ကွဲထွက်လာတဲ့ Tagalog ဘာသာစကားက ခုနောက်ပိုင်းသုံးတဲ့ Spanish စကားမတိုင်ခင် ဦးဦးဖျားဖျားပေါ်တဲ့ ဘာသာစကားပါ။ သူ့ကို ရေးနည်းကတော့ နဂိုက အောက်ကနေ အပေါ်ကို ပင့်တင်ရေးရတာကနေ ခုတော့ ဘယ်ကနေညာကို ပြောင်းလဲရေးသားနည်းအဖြစ် တွင်ကျယ်လာပြီး အက္ခရာတွေကို 90′ လှည့်ခဲ့ကြပါတယ်တဲ့။ သူလည်း စတုတ္တ အလှဆုံးထဲပါခဲ့ပါတယ်။
(၅) Hanacaraka (အင်ဒိုနီးရှား ဘာသာစကား) – အင်ဒိုနီးရှား Java ကျွန်းဆွယ်ကနေ ဒီဘာသာစကားကို စတင်ပြီး အနီးနားကျွန်းဆွယ်တွေကို ပျံ့နှံ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်မှာ အင်ဒိုနီးရှား အာဏာပိုင်တွေက 19 နဲ့ 20 ရာစုမှာ အတည်ပြုဖို့ကြံနေတုန်းပဲ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ဝင်လာပြီး ဂျပန်လူမျိုးတွေရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုတွေကြောင့် Hanacaraka ဘာသာစကား အတည်ပြုဖို့ ပျက်ယွင်းခဲ့ပြီး အဲ့ဒီနောက် Latin ဘာသာစကားကို ပြောင်းလဲအသုံးပြုခဲ့ရပါတယ်။ ခုချိန်ထိ အစိုးရက လမ်း/ တံတားတွေရဲ့ Sign တွေမှာနဲ့ အစိုးရစာသင်ကျောင်းတွေမှာ သင်ကြားဖို့ တိုက်တွန်းနေတုန်းပါပဲ။ သူ့ကို Javanese Alphabet လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။
Lin Maw
