ရန်ကုန်မြို့လယ်ခေါင်က လူတွေ သိပ်မသိတော့တဲ့ ထူးဆန်းတဲ့ သံတိုင်ကြီးတွေရဲ့ သမိုင်းကြောင်း
အင်္ဂလိပ်က ရန်ကုန်မြို့ကို မြို့ပြ ပြယုဂ် အဖြစ် ၁၉၀၅ (မသေချာပါ) ဝန်းကျင်က မိလ္လာစနစ်အဖြစ် မြို့တွင်း ၆ မြို့နယ်တွင် သံပိုက်များချကာ နေအိမ်အသီးသီးမှ မိလ္လာရေဆိုးထုတ် ပိုက်များအဖြစ်ထားခဲ့ပြီး ထိုရေဆိုးများကို လေမှုတ်စနစ် (Pneumatic system) ဖြင့် သယ်ယူကာ ထိုရေဆိုးများကို ပင်လယ်ဝတွင် ပိုက်ထုတ်ကာ စွန့်ပစ်ခဲ့ပါသည်။
ထိုစဉ် က လူဦးရေ နှစ်သောင်းအတွက် တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး မြန်မာပြည်မြို့များတွင် တစ်ခုတည်းသော လေမှုတ်စနစ် (Pneumatic System) ဖြစ်ပါသည်။ ပုဇွန်တောင်တွင် မိလ္လာပိုက် အဆုံးမှာ ယခင်သီတာဆိပ် လမ်းထိပ်တွင်ရှိခဲ့ပြီး လမ်းမတော် အထိ ပိုက် စနစ် ရှိခဲ့သည်ဟုသိရသည်။
လေမှုတ်စက်ကို ဗိုလ်တထောင် ဗိုလ်မြတ်ထွန်းလမ်းနှင့် မဟာဗန္ဒုလလမ်း ထောင့်တွင် ရှိပါသည်။ ထိုလမ်းထောင့် ရေကန်ကြီးမှာ လေဖိအားလျှော့ကန် ဖြစ်ပါသည်။ ပုံပါ သံပိုက် အထောင်ကြီးများသည် လေမှုတ်စက်မှ လေဖိအားပေးလိုက်ချိန်တွင် ပိုက်စနစ် ပိတ်ဆို့မှု ရှိနေက လေဖိအားလျှော့ပေးသော ပိုက်များဖြစ်ပါသည်။
ထိုပိုက်အထောင်များ ရှိသောနေရာတွင် မြေအောက် အိမ်သာများရှိတတ် ပါသည်။ စိန်ပေါကျောင်း မိန်းအဝင်ပေါက်ရှေ့တွင် မြေအောက်အိမ်သာနှင့် ပိုက်အထောင် ရှိခဲ့ပါသည်။ ထိုပိုက် အထောင်အနီး ရောက်နေပြီး လေ တွန်းအားပြင်းလာလျှင် ပိုက်ထိပ်မှ မိလ္လာ ရေဆိုးများ ရှုးကနဲ ပန်းထွက်လာတတ်ပါသည်။
ငယ်စဉ် စိန်ပေါကျောင်းတက်စဉ် ၁၉၇၂-၁၉၈၂က ထိုပိုက်မှ လေသံ ကြားလျှင်၊ ဝေးရာသို့ ထွက်ပြေးရပါသည်။ မပြေးနိုင်လျှင် ထိုရေဆိုးစင်ကာ ညစ်ပါတ်ပြီး မစင်နံ့ ကပ်နေပါတော့သည်။၊ မှတ်မိသမျှ ကျောက်တံတား ရဲစခန်းရှေ့၊ ဆူးလေဘုရားအနီး၊ ယခင် ဗဟိုဘဏ်အနီး တိုင်းတရားရုံး ရှေ့ထောင့်များတွင် ထိုပိုက်အထောင်များနှင့် မြေအောက် အိမ်သာများ ရှိခဲ့ပါသည်။
ယခင် ဗဟိုဘဏ် ရှေ့ဘက် မြေအောက်တွင် ထိုရေဆိုးပိုက်များ၏ ဖိအားထိမ်း အခန်းရှိသည်ဟုသိရပါသည်။ ၁၉၈၈ နောက်ပိုင်း မြို့တော်စည်ပင် (YCDC) ပေါ်လာသောအခါတွင် မြို့တော်စည်ပင်မှ ဝန်ထမ်းအချို့ အင်္ဂလန်သို့ သွားကြရာတွင် ထိုရေဆိုး စနစ် တည်ဆောက်ခဲ့သော ကုမ္ပဏီ ဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး ၎င်းတို့ ဖိတ်ခေါ်မှု ဖြင့် သွားရောက် လေ့လာရာတွင်
ထို ရန်ကုန် ရေဆိုးစနစ်၏ ဘလူးပရင့် drawing များ အစုံ အလင် ရှိနေသည်ဟု သိရသည်။ (သူတို့၏ နှစ် ၁၀၀ စာရွက်စာတမ်း ထိန်းသိမ်းနိုင်မှုက အတုယူစရာပါ)။ (အမှားပါ နေလျှင် ဖြည့်ဆွက်ပေးနိုင်ပါသည်)။ (Win Aung)
